روزه داری و بایدها و نبایدهای آن و همچنین رژیم خاص هر فرد در افــراد بــیمار بــا توجه به نوع بیماری و میزان توانایی بدن متفاوت است، حتی روزه داری در بعضی از بیماری ها از قبیل افراد چاق و بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 مفید است و می تواند به بهبود و حتی درمان بیماری کمک کند؛ ولی مبتلایان به بیماری های خاص به ویژه افرادی که تحت رژیم های درمانی خاص هستند باید نظر پزشک معالج خود را ملاک اصلی قرار داده و ضمن مشاوره با متخصص تغذیه، اقدام به روزه داری نمایند.

به طور کلی بیمارانی که برای کنترل بیماری خود مجبور به مصرف منظم دارو در طول روز هستند نباید روزه بگیرند. 

در افرادی که تب بالای 38/5 درجه دارند نیز روزه توصیه نمی شود.

دیابت

 برخی از بیماران مبتلا به دیابت نوع 1 ، دیابت دوران بارداری و دیابت های‌ کنترل نشده روزه داری توصیه نمی شود.

روزه داری برای بیماران دیابتی نوع 2 که بیماری به وسیله رژیم غذایی کنترل می شود مفید است و نه تنها بیماری آنان را تشدید نمی کند بلکه کاهش وزن را نیز به همراه دارد.

افرادی که برای کنترل دیابت خود از دارو استفاده می کنند اگر علائم اُفت قند خون را در طول روز در خود مشاهده کنند، باید فورا روزه خود را بشکنند.

بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 به کمک پزشک معالج و یک متخصص تغذیه به شرطی که به سایر بیماریها مبتلا نباشند، به راحتی می توانند در روزه بگیرند و از اثرات مفید آن بهره کافی را ببرند.

بیماران دیابتی روزه دار باید رژیم غذایی مخصوص خود را در افطار و سحر رعایت کنند و در مصرف شیرینی جات مخصوص این ماه و همچنین مقدار و میزان توصیه شده آن توسط متخصص تغذیه توجه لازم را داشته باشند.

برای کنترل بهتر قند خون توصیه می شود این افراد حتی الامکان قند خون خود را قبل از سحر و بعد از افطار چک نمایند.

مواردی که به روزه داران مبتلا به دیابت توصیه نمی شود و یا بهتر است روزه نگیرند: 

1- اگر قند خون قبل از سحر بالاتر از 350 میلی گرم بر دسی لیتر باشد.

2- اگر فرد مبتلا سحری نخورده باشد.

3- اگر برای کنترل دیابت دارو مصرف می شود( قرص و یا تزریق انسولین) و لازم است در طول روز نیز برای کنترل قند خون مصرف شود.

4- اگر عوارض دیابت نمایانگر شده باشد، یعنی عوارض کلیوی، چشم ها و ... بهتر است در جهت ممانعت از توسعه عوارض روزه نگیرند و یا با پزشک خود مشورت کنند.

افراد مبتلا به پرفشاری خون

روزه گرفتن برای افراد دارای فشار خون خفیف و متوسط همراه با اضافه وزن ممانعتی ندارد و به کاهش فشار خون این افراد نیز کمک می کند اما ب منظور دقت در مصرف داروهایشان حتما باید با پزشک معالج خود مشورت کنند؛ بطور مثال مقدار داروهای مدر ( ادرار آور) برای جلوگیری از کم آبی باید کاهش یابد و داروهایی بااثر طولانی‌تر( ایندرال و...) باید یک بار در روز قبل از سحر استفاده شود.

 از آنجا که تقریبا تمامی داروهای کنترل کننده فشار خون عوارض جانبی دارند،کنترل فشار خون از طریق بهبود بخشیدن به وضع تغذیه ای بیمار بیشتر توصیه می شود.

افراد مبتلا به فشار خون بالا باید دریافت نمک، چربی (و در کشورهای غیر اسلامی الکل) خود را کنترل نموده و از کشیدن سیگار اجتناب نمایند.

روزه برای افرادی که فشار خون شدید و یا غیر کنترل شده دارند، توصیه  نمی شود.

بیماریهای قلبی عروقی

همانگونه که اشاره شد روزه داری و رعایت یک برنامه غذایی صحیح با کاهش عوامل خطرساز مانندکاهش وزن، کاهش سطح چربی خون و نکشیدن سیگار سبب پیشگیری از بروز بیماریهای قلبی‌ و‌عروقی میشود. اما در مورد کسانی که به بیماریهای قلبی‌ و‌عروقی مبتلا هستند موضوع متفاوت بوده و حتما باید با پزشک معالج خود مشورت نمایند.

در حالت کلی: 

بیمارانی که دچار گرفتگی رگ‌های قلبی هستند و دارو مصرف می‌کنند، از آنجا که عدم مصرف دارو در زمان مقرر زندگی آنها را به خطر می‌اندازد، نباید روزه بگیرند.

بیمارانی که به منظور کنترل بیماری خود باید بطور منظم دارو مصرف نمایند، نباید روزه بگیرند.

بیماران قلبی باید به تداخلات دارو و غذا نیز توجه نموده و به توصیه های پزشک معالج خود دقیقا عمل نمایند.

بیماران قلبی که سابقه جراحی دارند با اجازه پزشک معالج منعی برای روزه داری ندارند.

بیماران کلیوی 

نقش اساسی و مهم کلیه ها در بدن تصفیه خون و دفع مواد زاید است.کلیه ها این نقش مهم را به کمک جریان خون و آب به انجام می دهند. لذا در صورت عدم مصرف آب کافی و مایعات،کلیه ها نمی توانند وظایف خود را به خوبی انجام دهند.

در ایام ماه مبارک، خصوصا در ایام تابستان فرصت کافی برای تامین مایعات بدن وجود ندارد و لذا به منظور پیشگیری از عواقب کم آبی در ماه رمضان که گاهی می تواند وخیم و کشنده باشد باید به نکات زیر توجه کنیم: 

1- مصرف کافی آب و مایعات در فاصله افطار تا سحر به منظور کمک کردن به کلیه ها برای تصفیه خون از مواد زائد

2- کنترل نمک دریافتی

3- افرادی که کلیه های سنگ ساز دارند(بیش از دو سنگ ادراری طی 6 ماه) برای روزه داری باید با پزشک معالج خود مشورت کنند.

4- روزه برای بیماران دیالیزی توصیه نمی شود.

سردرد و سردردهای میگرنی 

سردرد می تواند علل متعددی داشته باشد. اما علت اساسی سردردهای مرتبط با روزه داری عموما ناشی از گرسنگی،افت قند خون، ازدست دادن آب بدن، استراحت ناکافی و قطع مصرف موادی که وابستگی ایجاد می 

کنند (مانند کافئین و نیکوتین). 

سردردهای میگرنی نیز در این دوران تشدید می شوند ؛چون در ماه مبارک رمضان علائمی مانند سردردهای عصبی،کاهش قند خون و کم آبی باعث افرایش اسیدهای چرب آزاد خون شده و بطور مستقیم اثر شدیدی بر روی آزاد سازی 

کاته کولامینها در میگرن می شود. اما حتی این افراد نیز با راهنمایی پزشک معالج خود و ایجاد تغییرات جزئی در مصرف داروهایشان می توانند روزه بگیرند.

برای کاهش بروز سردرد توصیه می شود: 

1- آب و مایعات کافی نوشیده شود.(به این منظور مصرف سبزیجات در وعده سحری بسیار توصیه می‌شود)

2- عدم قرار گرفتن در معرض نور خورشید و استفاده از عینک و کلاه

3- عدم انجام فعالیت های بدنی و ورزش در معرض نور خورشید

4- ترک سیگار قبل از ماه مبارک و یا به حداقل رساندن مصرف آن

5- کم کردن مصرف قهوه و چای پررنگ قبل از ماه مبارک

6- گاهی مصرف یک قرص مسکن در وعده سحری می تواند کمک کننده باشد