کرون و کولیت اولسراتیو دو شکل اصلی بیماری های التهابی روده می باشند.
کرون: در این بیماری محل درگیری از حفره دهان تا رکتوم گسترده است. التهاب در همه ی لایه های روده مشاهده می شود و محل های در گیری از یکدیگر جدا هستند. زخم ها دراین بیماری عمیق بوده و سطح بیشتری را درگیر می کنند. این بیماری شامل گرانول های حاد و مزمن التهابی است. تنگی و انسداد در این بیماری بیشتر دیده می شود.
کولیت اولسراتیو: این بیماری روده کوچک را درگیر نمی کند و محل درگیری عمدتا کولون یا روده بزرگ است و با التهاب موکوس کولون در ارتباط است. محل های درگیری بهم پیوسته اند و التهاب تنها در لایه های سطحی روده وجود دارد. در این بیماری خونریزی
بیشتر دیده می شود
کرون
پاتوژنز: سیگار کشیدن، سیگار کشیدن غیر مستقیم (کودکانی که از سنین پایین در معرض دود سیگار قرار می گیرند)نیز در معرض خطر این دو بیماری اند. پاسخ های آلرژیک، خود ایمنی، عدم تحمل به غذا، سو تغذیه و کمبود ویتامینD.
علائم: حرکات پریستالتیک غذا در روده منجر به کرامپ و دردهای شکمی می شود که به ویژه در یک چهارم راست تحتانی روده رخ می دهد،اسهال آبکی مزمن و در نتیجه ادم، کاهش وزن، سوجذب نمک های صفراوی، رشد بیش از حد باکتری های روده و زخم ایجاد می شود.
در کودکان ممکن است اختلال رشد، التهاب، تب، آنمی و زردی به علاوه علایمی مثل کاهش وزن، تهوع و زخم های دهانی یا مخرج، استفراغ، دردهای شکمی، خونریزی روده، التهاب مفاصل، ورم عنبیه، التهاب رباط ها و زردی و خارش نیز دیده شود. هم چنین افزایش سطح هموسیستئین پلاسما معمول است.
مداخلات تغذیه ای:
1-بازیابی مایعات و الکترولیت های از دست رفته از طریق اسهال و استفراغ، افزایش استراحت و کاهش حرکات مکانیکی آزار دهنده به ویژه در اسهال
2-جایگزینی مواد مغذی:اصلاح سو تغذیه یا آنمی، وضعیت تغذیه ای ضعیف می تواند با کاهش دریافت ها طی بی اشتهایی عصبی، تهوع و استفراغ، درد های شکمی، رژیم های محدود،اثرات جانبی داروها، خونریزی و بقایای زخم ها، رشد بیش ازحد باکتری ها و سوجذب مرتبط باشد.
3-توجه به عدم تحمل لاکتوز و گلوتن
4-بهبودی و ترمیم بافت روده: استراحت و حفاظت روده از عوامل محرک، فراهم کردن مواد غذایی حاوی گلوتامین و اسیدهای چرب کوتاه زنجیر جهت بهبودی سریع تر روده
5-پیشگیری از التهاب صفاق، انسداد، فیستول و زخم های مقعدی
6-بهبود افزایش وزن در اثر دریافت ناکافی
7-آمادگی برای جراحی در صورت عدم موفقیت درمان های پزشکی که ممکن است برداشتن کل کولون یا سمت راست ایلئوم لازم باشد.
8-بهبود روند رشد در کودکان
9-کاهش فرآیندهای التهابی: دریافت روغن ماهی می تواند علایم را کم کند.
10-کنترل سطح مینرال ها و اطمینان از دریافت کافی آهن و آنتی اکسیدان ها
11-کنترل بیماری های متابولیک استخوان
12-کنترل سطح فولات و 12 B همراه با بررسی پلی مورفیسم متیلن تتراهیدروفولات ردوکتاز و پیشگیری از افزایش سطح هموسیستئین
رژیم درمانی:
نیاز انرژی:
BMI زیر 15 ?? 35-45 کیلو کالری
BMI بین 15-19 ?? 35-30کیلوکالری
BMI بین 20-29 ?? 25-30 کیلوکالری
BMI بالای 30 ?? 15-25 کیلوکالری
داروها و عوارض جانبی بالقوه:
داروهای معمول کرون شامل آمینوسالسسیلات ها و آنتی بیوتیک ها برای حالت خفیف بیماری و کورتیکواستروئیدها برای حالت متوسط بیماری و اینفلکسیمب برای افراد مقاوم به کورتیکواستروئید ها هستند.
داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی اولین خط درمانی هستند که عوارض جانبی آنها شامل تهوع و استفراغ، سوزش سرمعده، اسهال، سردرد و کاهش سطح فولات می باشد. درمان با دوز بالای کورتیکواستروئیدها باید همراه با رژ
داروهای گیاهی و مکمل ها:
استفاده از مکمل امگا 3 در کاهش علائم کرون مناسب است. آلفالینولئیک اسید در کاهش التهاب بهتر از EPA و DHA عمل می کند.
فیتوکمیکال هایی مثل کورکومین(زردچوبه)، کپسایسین(فلفل قرمز)، سرکه، باسیل و رزماری، سیر، بادیان، زیره سبز و انار می توانند سیرهای التهابی را بهبود بخشند.
پروبیوتیک ها نیز مفیدند. به علاوه ترکیبی از انواع آنتی اکسیدان ها، گلوتامین، اسیدهای چرب کوتاه زنجیر و پره بیوتیک ها نیز موثرند.
**************************
کولیت اولسراتیو:
یک بیماری التهابی موکوس کولون است واین بیماران معمولا سایقه التهاب ایلئوم و گاستریت دارند.
شیوع: حدود 1.4 میلیون فرد در ایلات متحده و 2.2 میلیون نفر در اروپا از بیماری هاب التهابی روده رنج می برند.
اتیولوژی: آنتی ژن عامل بیماری میکروفلورهای موجود در لومن روده دستگاه گوارش هستند که توسط اختلال ذاتی سیستم ایمنی پیشرفت کرده و منجر به تولید سیتوکین های پیش التهابی و اینترلوکین ها می شوند.
پاتوژنز: شامل فاکتورهای محیطی، ژنتیک، میکروبی و ایمنی است.
علایم: التهاب مفاصل، جوش های شدید پوستی، آندوکاردیت، سیروزاسپلنومگالی و التهاب معده همراه باشد.
معمولا در کولون سیگموئید یا رکتوم شروع می شود. وقتی محل درگیری تنها رکتوم باشدulcerative proclitic گفته می شود. اگر بیماری تنها سمت چپ کولون را درگی کند به آن کولیت دیستال گویند و درصورتی که کل کولون را درگیر کند به آن pan colitis گفته می شود. شایعترین علامت این بیماری وجود خون در مدفوع است. همچنین در کودکان در سن رشد ممکن است اختلال در رشد دیده شود. سن شروع در فاصل بین 35-15 سالگی و دومین پیک آن بین 70-50 سالگی است.
مداخلات تغذیه ای:
1-در موارد شدید بیماری باید به روده فرصت بهبودی داد و محصولاتی که شامل اسیدهای چرب کوتاه زنجیر و گلوتاتیون هستند مصرف کرد. همواره باید تعادل آب و الکترولیت ها را برقرار کرد.
2-مجموعه ای از درمان های دارویی، کنترل تغذیه ای، حمایت روانی و جراحی در صورت لزوم برای کنترل بیماری و حفظ وضعیت فرد انجام می گیرد.
3-بازسازی ذخایر کاهش یافته و بهبود وضعیت تغذیه ای ضعیف که می تواند با بی اشتهایی عصبی، تهوع، استفراغ، دردشکمی، رژیم های محدود کننده یا عوارض جانبی داروها مرتبط باشد.
4-توقف آسیب بیشتر روده با کنترل دریافت فیبر، اصلاح اسهال و استئاتوره یا انسداد و کم خونی های مرتبط
5-فراهم کردن مقادیر کافی آنتی اکسیدان و امگا3 که در فرآیندهای التهابی نقش دارند.
6-مصرف طولانی مدت کورتیکواستروئید ها می تواند منجر به کمبود کلسیم و ویتامین د و آسیب به توده استخوانی شود.
7-بررسی وضعیت فولات و 12 B همراه با بررسی پلی مورفیسم MTHR و یا درمان با متوتروکسات ها
رژیم درمانی:
نیاز انرژی
اگر BMI : زیر 15 ?? 35-45 کیلوکالری
بین 15-19 ?? 30-35 کیلوکالری
بین 20-29 ?? 25-30 کیلوکالری
بالای 30 ?? 15-25 کیلوکالری
داروها و عوارض جانبی:
داروهای معمول شامل: آمینوسالسسیلات ها و آنتی بیوتیک ها برای حالت خفیف بیماری و کورتیکواستروئیدها برای حالت متوسط بیماری و سیکلوسپورین ها برای موارد شدی بیماری هستند.
داروهای دسته آمینوسالیسیلات ها مثل masalanine،olsalasine و solphalasine باعث کاهش التهاب می شوند. مصرف مایعات بیشتر همراه این داروها برای پیشگیری از سنگهای کلیوی نیاز است. ممکن است تهوع،استفراغ، بی اشتهایی و زخم های وارشی با مصرف این داروها ایجادشود. هم چنین سطح فولات ممکن است کاهش یابد.
آنتی بیوتیک ها شامل مترونیدازول و سیپروفلوکساسین منجر به کاهش باکتری ها و به طور مستقیم پاسخ سیستم ایمنی روده را سرکوب می کند و بهتر است این داروها همراه با محصولا پروبیوتیک مثل ماست پروبیوتیک استفاده شوند.
کورتیکواستروئیدها که منجر به کاهش التهاب و کنترل کوتاه مدت اپیزودهای حاد کولیت مناسب اند منجر به تعادل منفی نیتروژن و کلسیم می شوند.
سیکلوسپورین ها مثل آزاتیوپرین در مواردی که دو دسته قبلی موثر نبوده اند تجویز می شوند و معمولا چندین ماه طول می کشد تا اثرات درمانی آنها آغاز شود. پسیلیوم نیز می تواند در موارد یبوست و اسهال به کار رود.
داروهای گیاهی:
انسولین، پروبیوتیک ها، الیگوساکاریدها می توانند منجر به افزایش فلور طبیعی روده شوند. استفاده از مکمل های بوتانیال نباید بدون مشورت پزشک صورت گیرد.
مصرف پیاز، نعناع، سنبل الطیب و چایی برای این بیماران می تواند مفید باشد.
استفاده از مکمل امگا 3 در کاهش علایم کرون مناسب است. آلفالینولئیک اسید در کاهش التهاب بهتر از EPA و DHA عمل می کند.
