به نام خداوند جان و خرد

کودکان از زمان تولد تا یک سالگی به عنوان نوزاد شناخته می‌شوند  .

نوزادان رشد خیلی سریعی داشته و نیازهای تغذیه ای ویژه‌ای دارند که از سایر گروه‌های سنی متمایز است.

کودکان زیر یک سال دارای اندام های کامل و بالغ نیز نیستند. آنها نیازمند تغذیه‌ای و آسان از نظر هضم، حاوی انرژی، ویتامین‌ها، مواد معدنی و سایر مواد مغذی لازم برای رشد و تکامل هستند.

نوزادان همچنین نیازمند مقادیر مناسبی از مایعات برای کلیه های نابالغ خود هستند.

تغذیه نوزادان شامل دوری از مواجهه نوزاد با مواد مضر برای رشد و تکامل است.

شیر مادر در نوزادان را از بیماری‌ها محافظت میکند به صورت فعال در تکامل تمام سیستم‌های بدن آنها شرکت دارد.

سازمان های بهداشت جهانی و یونیسف توصیه می‌کنند که تمام نوزادان باید در 6 ماهه اول زندگی تنها از شیر مادر استفاده کنند وشیردهی تا دو سالگی ادامه یابد.

تغذیه انحصاری با شیر مادر به این معنا است که در6 ماه اول زندگی نوزاد، هیچ ماده غذایی مایع یا جامد دیگری از قبیل شیر خشک یا آب نباید به نوزاد داده شود و فقط مصرف مکمل های ویتامینی یا داروها در این مدت مجاز است.

 

مزایای شیردهی برای مادر

کاهش خطر سرطان های سینه، تخمدان و رحم 

جلوگیری طبیعی از بارداری (بسیاری از زنان تغذیه کننده نوزاد خود تا شیش ماه باروری شان به تأخیر می افتد)

بهبود سریعتر پس از زایمان

تغذیه با شیر مادر باعث مصرف کالری زیادی می شود که کاهش وزن را برای مادران تسهیل می‌کنند.

شیر دادن همچنین کمک می کنند که رحم مادر زودتر به حالت اولیه برگردد.

آرامش مادر: وقتی مادر نوزاد خود را تغذیه می کنند در بدن اکسی توسین تولید میگردد این هورمون باعث ایجاد آرامش می شود.

حفاظت مادر در مقابل استئوپروز

مزایای تغذیه با شیر مادر برای نوزاد

 افزایش سطح ایمنی بدن: شیر مادر حاوی آنتی بادی هایی است که توسط مادر تولید شده‌اند و نوزاد را از باکتری ها و ویروس ها حفاظت می کنند.  این موارد ایمنی بخش در فرمولا وجود ندارند.

 جلوگیری از عفونت های گوش و دستگاه تنفسی.

 هوش بالاتر: مطالعات مختلفی نشان داده‌اند که سطح DHA در مغز نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می شوند نسبت به سایر نوزادان بالاتر است.

 هضم و جذب بهتر و یبوست کمتر در نوزادان 

کاهش خطر اسهال، ذات‌الریه، عفونت‌های دستگاه ادراری و انواع خاصی از مننژیت های نخاعی

 کاهش آلرژی های غذایی و اگزما

 اضافه وزن طبیعی: نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند کمتر دچار اضافه وزن می گردند .

 کاهش ریسک دیابت نوع 1 و 2، بیماری سلیاک، ام اس، سرطان، آرتریت، روماتوئید، بیماری های کبدی ،آپاندیسیت

 کاهش خطر سندروم مرگ ناگهانی نوزاد

 کاهش خطر سرطان سینه (در دختران تغذیه شده با شیر مادر)

 تکامل گونه ها، صورت و چانه های نوزاد بهتر ازسایر نوزادان می شود.

 دو علت مهم مرگ و میر نوزادان در کشورهای در حال توسعه عبارتند از اسهال و عفونت‌های حاد تنفسی که تغذیه با شیر مادر یک عامل پیشگیری کننده است

 رژیم ایده آل برای مادر،  ترکیب غذاهای سالم از هر 5 گروه غذایی تشکیل شده است.

 رژیم مادر باید حاوی 50_55%  کربوهیدرات، 30% چربی های سالم، 15_20% پروتئین باشد

 مادران شیرده باید مقادیر کافی کلسیم از محصولات لبنی، بروکلی و لوبیا ها مصرف کنند.

 همچنین از غذاهای سرشار از آهن از قبیل گوشت قرمز، ماهی و ماکیان نیز در رژیم غذایی خود استفاده کرده و دریافت ویتامین کافی داشته باشند.

 برای جبران انرژی صرف شده برای تغذیه نوزادان، مادر باید 500 تا 300 کیلو کالری انرژی اضافه تر به صورت روزانه دریافت کرده، همچنین مایعات زیادی مصرف نمایند.

غذاهای نفاخ و ادویه‌دار ممکن است باعث ایجاد ناراحتی های گوارشی برای نوزاد شده و او از خوردن شیر امتناع کند. در چنین حالتی مادر باید آن غذا را برای مدت 10 الی 14 روز از رژیم خود حذف کند تا از رفع مشکل مطمئن شود.

قرص های ضد بارداری، انواع قرص های استروژنی باعث کاهش حجم شیر مادر شده و مصرف آن توصیه نمی شود. تنها قرص های حاوی پروژسترون از قبیل مینی پیل می توانند از این مسئله جلوگیری کنند .

استفاده از فرمولا

فرمولا های مورد استفاده کودک به کاملی شیر مادر نیستند (هضم آن سخت تر بوده و از نظر شیمیایی جایگزین شیر مادر نیستند ) ولی تمامی مواد مغذی مورد نیاز کودک برای رشد سالم را فراهم می سازند.

فرمولا های کودک بر پایه شیر گاو یا برپایه سویا هستند. اطفالی که نشانه های عدم تحمل لاکتوز، بیقراری و نفخ نشان می‌دهند معمولا فرمولا های بر پایه سویا را بهتر تحمل می کنند.

فرمولا ها معمولاً در سه شکل آماده مصرف، مایه غلیظ، پودر ارائه می‌شوند.

آب مورد استفاده برای مخلوط کردن فرمول در ماه های اول عمر کودک باید آب جوشیده یا آب مخصوص فرمولا باشد.

 

فرمولا

انجمن دندانپزشکی اخطار می دهد که برخی از منابع آب موجود به قدری فلوئوردار شده‌اند که برای کودک بالا است و موجب فلوروزیس احتمالی دندان‌های کودک می‌شود. فلوروزیس مشکل زیبایی است و باعث ایجاد لکه روی دندان ها می شود ولی باعث ضعیف شدن دندانها نمی‌شود.

فرمولا بعد از مخلوط شدن با آب یا باز شدن بسته بندی آن باید در یخچال نگهداری شود. مدت زمان قابل نگهداری در یخچال نیز 2 روز بوده و بعد از آن احتمال خراب شدن آن زیاد است. 

عوارض ناشی از مصرف فرمولا بیشتر به علت دشواری هضم فرمولا است.در برخی از کودکان مصرف فرمولا ها بر پایه شیر گاو باعث نفخ، سر و صدای شکم ،گریه های طولانی مدت و بالا آوردن می شود؛  تعویض شیر مورد استفاده و جایگزینی فرمولا بر پایه سویا به جای آن باعث بهبود عوارض می‌شود. دیگر عوارض ناشی از مصرف فرمولا عموماً به مخلوط نکردن صحیح فرمولا برمیگردد.

اکثر متخصصین اطفال توصیه می کنند زمانی که کودک بین 4 تا 6 ماه سن دارد او را با غذاهای جامد آشنا کنند. اگر سابقه خانوادگی حساسیت‌های غذایی وجود دارد برخی از متخصصین توصیه می‌کنند شروع غذاهای جامد تا 6 ماهگی یا حتی دیرتر به تعویق بیفتد.

غذاهای جامد با مقادیر اندکی برنج غنی شده با آهن یا غلات دیگر (به صورت غله منفرد) به صورت فرنی رقیق با شیر مادر یا فرمولا شروع میشود.

در ادامه کودک با مقادیر اندکی از غلات با استفاده از قاشق آشنا می شود.

بعد از پذیرش فرنی رقیق توسط کودک می توان آن را غلیظ تر کرد.

بعد از اینکه کودک غلات غنی شده را قبول کرد والدین در ادامه می توانند هر هفته یک غذای منفرد جدید را به کودک معرفی نمایند.

در همین حین که کودک شروع به مصرف غذاهای جامد می‌کند، آمادگی آن را دارد که از لیوان جرعه های اندکی از آب سیب، آب انگور یا گلابی ( مصرف آب مرکبات توصیه نمی شود) را مزمزه کند. آبمیوه ها نباید با بطری به کودک داده شود.

در انتهای یک سالگی کودک می‌تواند انواع گوناگونی از غذاهای نرمی که سایر اعضای خانواده نیز می خورند را مورد استفاده قرار دهد.

غذاهایی که تا یک سالگی نباید به نوزاد داده شود

شیر گاو: شیر ساده گاو نباید تا قبل از 6 ماهگی به کودک داده شود. و تا یک سالگی تنها به مقدار اندک میتوان مصرف گردد .شیر گاو موجود در فرمولا تغییر یافته است تا توسط کودک قابل استفاده باشد.

عسل: عسل می تواند حاوی اسپورهای باکتری کلستریدیوم بوتولینیوم باشد. این باکتری بیماری جدی و کشنده به نام بوتولیسم نوزادان را ایجاد می کنند.

تخم مرغ خوب پخته شده و ماهی می توانند در حوالی سنین 6_9 ماهگی (اگر سابقه حساسیت خانوادگی وجود دارد دیرتر داده شود(.

بادام زمینی و کره بادام زمینی به خاطر احتمال حساسیت در سال اول داده نمی شود .

پرتقال، گریپ فروت و سایر مرکبات می‌توانند باعث جوش های دردناک در زمان عوض کردن قنداقه کودک شود. 

اسفناج، شلغم یا چغندر حاوی مقادیر زیادی نیترات هستند برای کودک مضر است.

کشمش، دانه کامل انگور، هات داگ، شکلات، ذرت بوداده، هویج خام، دانه‌ها و گوشت ریش ریش شده و  انواع مشابه آن ها می توانند موجب بند آمدن نفس و خفگی کودک شوند.

---