کودکان 3-1ساله در معرض خطر آنمی فقر آهن هستند. کمبود آهن رشد را تحت تاثیر قرار می دهد.

روی برای رشد کودکان ضروری است و کمبود آن منجر به اختلال رشد، کم اشتهایی، کاهش حس چشایی و قدرت پایین ترمیم زخم می شود.

منابع روی: گوشت و مواد غذایی دریایی.

ویتامین D برای جذب کلسیم در استخوان های کودکان ضروری است.

منابع عمده: تابش آفتاب بر پوست و شیر گاو غنی شده .
سایر منابع : جگر حیوانات، ماهی چرب، زرده تخم مرغ، روغن ماهی

کمبود ویتامین B10 در سالمندان:

باعث افزایش وزوزگوش(زنگ زدن در گوش)، پیر گوشی و کاهش پاسخ شنوایی می شود

کمبود ویتامین D:

باعث کاهش شنواییمی شود زیرا ویتامین دی در متابولیسم کلسیم، انتقال مایعات و ساختار استخوان نقش دارد.

باقلا باعث بهبود بیماری های قلبی عروقی، سرطان، دیابت و کلسترول بالا می شود.

 مواد مغذی موجود در باقلا: کلسیم، مس، فیبر، آهن، فولات، ایزوفلاون ها، منیزیم، منگنز، پتاسیم، فسفر.

احتیاط:

افراد مبتلا به نقرس و فاویسم نباید باقلا مصرف کنند. همچنین باقلا باعث آلرژی، واکنش های دارویی و نفخ می شود.

نام کتاب: how the immune system works

نویسنده: Lauren sompayrac

سال چاپ : 2016

موضوع کتاب: در ارتباط با سیستم ایمنی بدن است.کتاب در پانزده فصل کلیه مفاهیم و موضوعات مربوط به دستگاه ایمنی را شرح
داده است.وظایف دستگاه ایمنی چگونگی عملکرد آن در مواجه با بیماری ها و حالات مختلف بدن و مشکلاتی که ممکن است برای
سیستم دفاعی بدن به وجود بیاید در کتاب ذکر شده است.

مقدمه:

سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده است که بیماری های قلبی-عروقی مهم ترین علت مرگ ومیر در جهان است. سالانه 17.7 میلیون انسان در جهان دراثر بیماری های قلبی-عروقی جان خود را  از دست می دهند.

بیماری های عروقی عموماً به اختلالاتی اطلاق می شوند که در آن عروق تنگ و یا مسدود شده اند و می توانند باعث سکته قلبی، درد قفسه سینه و سکته مغزی شوند.

عوارض:

بیماری های قلبی-عروقی دسته ‌ای از بیماری‌ها می باشند که در قلب یا رگ‌ (سرخرگ‌ها، مویرگ‌ها و سیاهرگ‌ها) رخ می‌دهد و به هر گونه بیماری که دستگاه گردش خون را تحت تاثیر قرار دهد اشاره دارد که شامل بیماری‌های قلبی، بیماری‌های عروقی مغز و کلیه و بیماری‌های شریانی می‌شود.‍

انواع بیماری های قلبی-عروقی:

1)  بیماری شریان‌های کرونری: نوعی بیم فراگیر قلبی است. در این بیماران عضلات قلب از رسیدن خون و اکسیژن کافی محروم می‌گردند. در این صورت ممکن است در حالت استراحت اشکالی برای فرد ایجاد نشود، اما وقتی که قلب مجبور باشد کار بیشتری انجام دهد و مثلاً شخص بخواهد چند پله را بالا برود دچار درد سینه و آنژین قلبی می‌گردد.

2) کاردیومیوپاتی – بیماری ماهیچه قلب: گروه متفاوتی از بیماری‌های عضله قلب هستند که در اثر آن‌ها قلب نمی‌تواند جریان خون کافی را برای اعضای بدن فراهم‌ سازد و فرد دچار نارسایی قلبی می‌شود.

3)  نارسایی قلب

4) آریتمی قلب – نامنظم بودن ضربان قلب

5) بیماری‌های التهابی قلب

   • اندوکاردیت – التهاب لایه درونی قلب، درون‌شامه قلب.

   •  کاردیومگالی ملتهب

   •  التهاب ماهیچه قلب

6) نارسایی دریچه قلب

7) تب روماتیسمی: عارضه التهابی عفونت باکتریایی استرپتوکوک که ممکن است 2 تا 6 هفته بعد از عفونت ایجاد شده و اعضای مهم بدن از جمله مفاصل، قلب، پوست و مغز را درگیر می‌سازد. علت ایجاد این بیماری وجود واکنش متقاطع میان آنتی بادی ضد باکتری با بدن فرد است.

عوامل به وجود آورنده:

محققان به این نتیجه رسیده اند که بیماری های قلبی-عروقی با آسیب دیدن پوشش عروق کرونری و بخش-های داخلی آن شروع می شود. فاکتورهای مختلفی باعث ایجاد این مشکل می شوند که از این بین می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1) داشتن سابقه خانوادگی (ارثی بودن بیماری)

2) بالا بودن چربی و کلسترول خون

3) بالا بودن قندخون به دلیل مقاوت به انسولین و داشتن دیابت

4) چاقی بیش از حد

5) التهاب رگ های خونی 

6) سیگار کشیدن

7) پلاک ها موادی هستند که می توانند در جایی که رگ ها آسیب دیده اند، شروع به ساخته شدن کنند. ساخته شدن پلاک ها در عروق کرونری از دوران کودکی آغاز می شود. با گذشت زمان این پلاک ها سخت شده و یا می ترکند. صدها پلاک در کنار هم باعث تنگ شدن رگ ها شده و حرکت خون دارای اکسیژن را برای رسیدن به قلب دچار مشکل می کند.در صورت ترکیدن این پلاک ها لخته ی خون ایجاد شده که سکته ی قلبی را به همراه خواهد داشت.

8) علاوه بر فاکتورهایی که دربالا به آن ها اشاره کردیم، کاهش میزان استروژن قبل یا بعد از یائسگی می تواند در بیماری های قلبی-عروقی نقش داشته باشد.

9) عصبی شدن و استرس نیز به دلیل تغییرات هورمونی که در بدن ایجاد می کند، می تواند باعث بروز مشکلات قلبی شود.

10) سن: با افزایش سن احتمال آسیب دیدن رگ ها و تنگ شدن آن ها بیشتر می شود. افزایش سن همچنین می تواند باعث ضعیف شدن و ضخیم شدن عضله قلب شود.

 11) جنسیت: مردان نسبت به زنان عموماً بیشتر در خطر ابتلا به بیماری های قلبی-عروقی هستند. البته در زنان بعد از یائسگی احتمال ابتلا به بیماری های قلبی-عروقی افزایش می یابد.

درمان تغذیه ای:

رسیدن به وزن نرمال: بر اساس مطالعات افراد دارای چربی اضافه (بخصوص در ناحیه شکم) بیش از دیگران به بیماری قلبی دچار می شوند. افزایش وزن منجر به بالا رفتن بار قلب، افزایش کلسترول و بالا رفتن فشار خون و کاهش HDL     خواهد شد. همچنین چاقی خطر بروز دیابت را نیز افزایش می دهد.

مصرف نان سبوس دار و غلات کامل: براساس کالری مورد نیاز از انواع نان سبوس دار (بربری، سنگک، نان جو) وغلات کامل (عدس، لوبیا، نخود و…) استفاده کنید و از مصرف چیپس، پفک، بیسکویت های چرب و نان خامه ایی پرهیز کنید. 

مصرف سبزی ها: مصرف انواع سبزیجات برگ سبز وتیره (انواع کلم ها، کاهو، فلفل دلمه ای و هویج) در برنامه روزانه خود بگنجانید. این مواد دارای ویتامین های گروه B   خصوصاً اسید فولیک هستند که از ابتلا به تصلب شرائین پیشگیری می کند. خوردن حداقل 5 وعده میوه و سبز‌یجات در روز احتمال خطر مرگ بر اثر بیماری‌های حاد مانند بیماری‌های قلبی، سکته قلبی و سرطان را تا 20 درصد کاهش می ‌دهد.

مصرف میوه ها: مصرف روزانه منابع فیبر محلول (پکتین) همچون سیب، گلابی، مرکبات و توت فرنگی در کاهش کلسترول خون بسیار مفید خواهد بود.

مصرف فرآورده های لبنی: باید از لبنیات کم چرب استفاده کنید و مصرف فرآورده هایی همچون کره، سرشیر، خامه را از لیست غذایی خود حذف نمایید.

مصرف سفیده تخمرغ محدودیتی ندارد؛ اما زرده بدلیل کلسترول بالا نباید بیش از 2عدد در هفته مصرف گردد.

گوشت ها: حتی الامکان از گوشت های سفید (مرغ- ماهی)استفاده نمایید. پنیر مصرفی نیز باید از نوع کم نمک وکم چرب باشد.

روغن ها: مصرف روغن جامد (به دلیل رسوب در دیواره شریان)، سس‌های چرب وکره گیاهی (به دلیل اسیدهای چرب ترانس) اکیدا ممنوع می باشد. بهترین روغن مصرفی برای این گروه سویا، آفتابگردان، زیتون و کانولا می باشد .

نمک: مصرف بی رویه نمک موجب افزایش فشار خون و بالا رفتن فشار وارده بر قلب، کلیه ها و تمام اعضای بدن خواهد شد.

مصرف قند و شکر، عسل، خرما و تمام مواد شیرین و نشاسته ایی باید کنترل شود، چرا که شیرینی زیاد موجب چاقی و افزایش تری گلیسرید خون و بیماری دیابت خواهد شد.

مصرف ادویه جات تند مثل فلفل تند، مواد کافئین دار مثل قهوه و شکلات و چای غلیظ می توانند تعداد ضربان قلب را افزایش دهند، بنابراین در مصرف آنها باید اعتدال را رعایت کرد.

 بهتر است روش پخت تمام مواد غذایی به صورت آبپز و کبابی باشد.

ورزش: به منظور بهبود وضعیت قلبی و کاهش وزن مطلوب علاوه بر برنامه غذایی متعادل، داشتن برنامه ورزشی منظم (30دقیقه در روز) مفید می باشد.

 نام کتاب:

liver and gastrointestinal disease

نویسندگان:

ronald ross watsin

Victor r.preedy

موضوع:

این کتاب در مورد بیماری های مرتبط با معده و کبد و به ویژه کبد است. عوامل ایجاد این بیماری ها از جمله استفاده از مشروبات الکلی، دخانیات، تغذیه نامناسب و... مورد بررسی قرار گرفته است.روش های مختلف درمان نیز ذکر شده است. هم چنین کتاب سبک زندگی مناسب و تغذیه سالم را بهترین راه پیشگیری عنوان می کند.

گیاهان و ادویه(Herbs and spices) باعث بهبود:

هاضمه، نفخ، التهاب،

فشارخون، سرطان، حالت تهوع و بیماری حرکت،

غش و ضعف، کرامپ معده، سرماخوردگی و آنفولانزا می شوند.

نکات مربوط به گیاهان و ادویه: ادویه خشک شده در شرایط تاریک و بدون رطوبت و گیاهان تازه
در یخچال نگهداری شوند.

رژیم های سم زدایی، سموم تجمع یافته و مواد زاید را در کوتاه مدت از بدن رفع می کنند.

 این رژیم سبب افزایش انرژی، پاکسازی روح، شادابی پوست، بهبود عملکرد دستگاه گوارش و ارتقای کیفیت خواب میشود .

به طور کلی رژیم های سم زدایی بر موارد زیر تاکید دارند:

دریافت حداقل مواد شیمیایی درون غذاها از طریق انتخاب غذاهای زیستی و غیر فرآیند شده .

افزایش دریافت میوه ، سبزیجات و سایر مواردی که به فرایند سم زدایی کمک میکنند. 

افزایش دریافت میوه و مایعاتی که فرایند ادرار و مدفوع گردن را تسریع میکنند. 

تاریخچه رژیم های سم زدایی به 5500 سال پیش برمیگرد که اغلب علاوه بر پاکسازی جسمی بر پاکسازی روح از استرس و احساسات منفی تاکید شده است .آیرودیک که یکی از سیستم های مرسوم مراقبت های بهداشتی ست دارای 3 بخش میباشد : 

1_ مرحله ی آماده سازی: در آن فرد مصرف شیرینی ، نوشیدنی های کافئین دار و غذاهای فرآیند شده را از رژیم خود حذف کرده.

2_ مرحله ی پاکسازی: شامل حجامت، تنقیه، اجبار خود به استفراغ، پاکسازی دستگاه تنفس و استفاده از مسهل ها در کنار رژیم سرشار از غلات و سبزیجات.  

3_ مرحله جوانی : در آن غذاهای جامد به تدریج به رژیم اضافه میشود.

در آمریکا و اروپا مهمترین عامل ایجاد محبوبیت رژیم های سم زدایی، طبیعی درمانی ست. که بدن را از شر سموم مختلفی از قبیل: فلزات سنگین، ترکیبات شیمیایی، سموم که در دستگاه گوارش از طریق قارچ ها و میکرو ارگانیسم ها تولید شده، آمونیاک و اوره ،پاک می کند.

 توصیه ها :

1) این رژیم معمولا یک یا دوبار در سال گرفته میشود و توصیه میشود افراد مرخصی بگیرند تا بیشتر استراحت کنند.

2) مصرف نوشیدنی کافئین دار را به صورت تدریجی کاهش دهید چرا که قطع ناگهانی باعث سردرد میشود.

3)  دریافت غذاهای شیرین، محصولات لبنی، غذاهای پرچرب ،غذاهای حاوی گندم را کاهش دهید.

4) غلاتی از قبیل ارزن و گندم سیاه ، انواع لوبیاها و حبوبات ، مغزهای بدون نمک ، روغن زیتون و چای های گیاهی توصیه میشود.

5) روزانه 8 لیوان آب غیر معدنی یا تصفیه شده مصرف کنید .

6) در پایان به تدریج به رژیم عادی خود برگردید در روز های اول میتوانید از سوپ سبزیجات استفاده کنید اما میوه و سبزیجات را تا روز دوم مصرف نکنید .

رژیم های سم زدایی به چندین زیر گروه تقسیم میشود که شامل:

1) رژیم های خام خواری: بر این فرضیه که غذاهای پخته نشده از تجمع سموم در دستگاه گوارش جلوگیری میکنند 

2) رژیم های یکتایی: در این رژیم فرد فقط یک یا دو نوع غذا برای مدت 10_14  روز مصرف میکند.

3) رژیم روزه داری با آبمیوه: در این رژیم فرد مقادیر زیادی آبمیوه و سبزیجات همراه با آب و چای گیاهی برای مدت یک تا سه روز استفاده میکند.

4) رژیم های گیاه خواری یا شبه گیاه خواری: فرد تنوع زیادی از غلات کامل پخته شده، سبزیجات بخارپز شده، میوه های تازه، و مقادیر کم غذاهای پروتئینی به همراه آب و چای های گیاهی مصرف میکند.

رژیم گیاه خواری: این رژیم توسط السون های طراحی شده و  به شرح زیر است:

صبح زود: 2 لیوان آب تصفیه شده و یک لیوان به همراه لیموی تازه 

صبحانه: یک میوه ی تازه، 15_30 دقیقه پس از آن یک کاسه غلات پخته شده( ارزن ، چاودار، برنج قهوه ای یا همیشه بهار ) به همراه 2 قاشق غذاخوری آبمیوه 

ناهار: 1_2 کاسه سبزیجات بخارپز شده شامل سبزیجات ریشه ای و سبزیجات برگدار از قبیل کلم ، کاهو

در روز حداکثر 2_3 قاشق چایخوری مخلوطی از کره و روغن زیتون به همراه طعم دهنده مجاز است .

شام : همانند ناهار

میان وعد صبح و بعد از ظهر: 1_2 لیوان آب سبزیجات که از طریق بخارپز شدن آنها به دست آمده به همراه مقداری آب نمک دریایی 

یک واحد کوچک از غذاهای پروتئینی(ماهی ، مرغ ،حبوبات ،لوبیای سیاه یا انواع لوبیاها) در صورت احساس گرسنگی و ضعف در وعده بعد از ظهر استفاده شود .

احتیاط :

به طور کلی برای شروع رژیم حتما باید با پزشک و مشاور تغذیه مشورت شود و آزمایش های لازمه انجام شود این رژیم برای زنان باردار یا شیرده، کودکان ، افراد مبتلا به دیابت و طیف وسیعی از بیماری ها ، افراد مبتلا به کم وزنی ، معتادان ، افرادی که اخیرا جراحی کرده و یا دچار سوختگی هستند منع شده است.

خطرات احتمالی:

عمده ترین خطر این رژیم ایجاد مشکلات متابولیکی در افراد مبتلا به دیابت ناشناخته است.

 کمبود پروتئین و کلسیم در اثر استفاده طولانی مدت این رژیم نیز ایجاد میشود .

سردرد(دراثر قطع مصرف کافئین) ، یبوست( در اثر مصرف فیبر زیاد بدون استفاده از آب کافی)، خستگی، احساس گیجی و غش در اثر کاهش ناگهانی فشار خون

نام کتاب:

 nutrition in kidney disease
 

نویسندگان:

Laura D.byham gray
Jerrilynn D.burrowes

موضوع کتاب: درباره ی تغذیه مناسب در بیماری های کلیوی است.

پنج بخش کتاب شامل:

1) علت های مختلف ایجاد بیماری کلیه
2) بیماری های مزمن کلیوی در بزرگسالان
3) راه های درمان بیماری
4) تغذیه لازم برای مبتلایان به بیماری های مزمن کلیه
5) ملاحظاتی که بیماران باید در نوع تغذیه خود رعایت کنند

رژیم کلیه مجموعه راهنمایی هایی برای مبتلایان به بیماران کلیوی است. این توصیه ها به میزان نقص کلیوی فرد بستگی دارند اما در کل شامل مقادیر کنترل شده سدیم، پتاسیم، فسفر، پروتئین و مایعات مورد استفاده بدن است.

برای بیماری کلیه بطور خاص رژیم واحدی وجود ندارد بلکه از فردی به فرد دیگر میتواند متغیر باشد. رژیم تنظیمی برای بیماران به دلیل منحصربه فرد بودن افراد عینا مثل هم نیست.

این افراد حتما باید زیر نظر رژیم درمانگر باشند  تا جزئیات دقیق‌تری از رژیم تنظیمی برای آنها را مشخص کرده و در اختیارشان قرار دهد.همچنین باید مشخص شود که فرد در چه مرحله ای از بیماری قرار دارد ،آیا دیالیز می‌شود یا نه و به علاوه از عوامل تغذیه ای عادی از قبیل سن،قد و وزن در ارزیابی رژیم مورد استفاده قرار میگیرد .

تبعیت دقیق از رژیم کلیوی می تواند علائم نقص کلیوی را تخفیف داده و مدت زمان قابل استفاده بودن کلیه ها را نیز افزایش می دهد.

سدیم:

سدیم یک ماده معدنی ضروری برای انجام بسیاری از فرآیندهای بدن می باشد. از مهمترین اعمال سدیم حفظ سطح مایعات بدن میباشد. ازدیاد تجمع سدیم در بدن موجب تشنگی و تجمع مایعات در بدن می گردد .

کلیه ها با حفظ عملکرد طبیعی خود به حفظ سطح سدیم در بدن کمک می‌کند؛ در نتیجه به دنبال نقص کلیوی مقادیر دریافتی روزانه سدیم نیز در بدن اهمیت پیدا می کند.

همانطور که همه ما میدانیم نمک(Nacl    ) یکی از چاشنی های اصلی غذاهای مصرفی ما میباشد.اما یافتن جایگزینی مناسب به جای نمک در غذاها می‌تواند در کاهش دریافت سدیم و ازدیاد این ماده معدنی در بدن افراد به ویژه در بیماران کلیوی کمک‌ کنند.

غذاهایی مثل چیپس سیب زمینی، چوب شور، گوشت‌های فرآوری شده ، پنیر رسیده و سایر غذاهای شور و نمک سود می توانند میزان سدیم را در بدن افزایش دهند و خطرساز باشند. به همین دلیل بیماران باید از مصرف این مواد خودداری کنند.

پتاسیم:

 این ماده معدنی نیز  برای اعمالی از  قبیل حفظ تعادل آب و الکترولیتها، ارسال پیام های عصبی به عضلات و همکاری در فعالیت‌های متابولیکی ضروری است .

میزان پتاسیم نیز همانند سدیم توسط کلیه ها تنظیم می‌شود و در صورت اختلال در عملکرد کلیه ها،بدن با مشکل حفظ سطح تعادل آن در بدن مواجه می شود.

برخلاف سدیم حذف این ماده ی معدنی از رژیم غذایی نیز دشوار می باشد؛ زیرا پتاسیم تقریباً در تمام مواد غذایی مثل میوه‌ها، سبزی‌ها ،گوشت و محصولات لبنی یافت می شود.از طرفی این ماده ی معدنی ثبات و یکنواختی ضربان قلب را تحت تاثیر قرار می دهد و تجمع آن در بدن برای قلب بسیار خطرناک و کشنده است‌.

ولی به منظور حذف پتاسیم از سبزیحات برای استفاده ی بیماران کلیوی  روشی بنام  خیساندن موجود است.این روش بر مبنای نوع سبزی متفاوت است ؛ بدین صورت که به طور مکرر سبزی آب کشی شده و در مقادیر زیادی آب جوشانده می شود و بدین طریق میزان پتاسیم آن کاهش پیدا می کند.

فسفر:

بدن به منظور ساخت و حفظ سلامت استخوان ها به میزان مشخصی از کلسیم و فسفر نیاز دارد. از این رو فسفر نیز یکی از مواد معدنی ضروری بدن می باشد.

کلیه ها نیز وظیفه برقراری تعادل مقادیر موجود این دو ماده در بدن را بر عهده دارد؛ بنابراین مشکلات کلیوی این تعادل  را دچار اختلال می‌کند و فرد را نیازمند مراحلی به منظور برقراری حفظ تعادل می‌سازد.

تجمع مقادیر زیادی فسفر می‌تواند موجب خروج کلسیم از استخوان ها و ضعیف و شکننده تر شدنش گردد و خطر از دست دادن استخوان برای این بیماران بسیار جدی می باشد. در رژیم مخصوص برای این بیماران توصیه می‌شود تا از غذاهای غنی از فسفر مثل آبجو، سودا ،پنیر، شیر ،ماست ،صدف، لوبیا، نخود، دانه ها و بسیاری از محصولات غله ای استفاده نشود.

داروهایی نیز موجود است که با اتصال به فسفرِ مواد غذایی قادر به جذب فسفر دریافتی از آن می باشد.

پروتئین:

همانطور که میدانیم پروتئین ها نقش عمده ای در جهت ساخت و حفظ عملکرد عضلات و اندام های مختلف بدن دارند؛ در نهایت نیز به شکل اوره توسط کلیه‌ها دفع می‌شود.

به دنبال نقص عملکرد کلیه‌ها این مکانیزم نیز دچار مشکل می‌شود ؛در نتیجه شخص باید مراقب میزان پروتئین دریافتی روزانه باشد که نه تنها بدن با کمبود پروتئین مواجه نشود بلکه تجمع مقادیر زیادی اوره در بدن اتفاق نیفتد.

تا قبل از دیالیز رژیم کم پروتئین به این بیماران توصیه می‌شود اما پس از شروع دیالیز توصیه می‌شود تا از پروتئین ها بخصوص پروتئین های با کیفیت بالا مثل گوشت و تخم‌مرغ بیشتر استفاده کنند.

مایعات:

تنظیم میزان آب موجود در بدن نیز از دیگر وظایف مهم کلیه هاست و نقص عملکرد کلیه ها می‌تواند در این مورد بسیار خطرآفرین باشد.

تجمع مایعات در بدن می‌تواند باعث تورم در پاها، قوزک پا و همچنین سایر نواحی بدن شود و تورم های دردناک و ازدیاد وزن پیش آورد.

این مسئله هم چنین باعث بالا رفتن فشار خون و تاثیرات منفی بر قلب می شود.بهترین روش برای جلوگیری از این مشکل در بیماران کلیوی کنترل نمک( سدیم) دریافتی است.

عملکرد و موارد احتیاط:

همانطور که میدانیم نسبت صحیح الکترولیت ها و مواد معدنی و مایعات در جریان خون افراد به خصوص بیماران کلیوی که دیالیز می شوند اهمیت زیادی دارد.

اختلال در عملکرد کلیه ها نیز می تواند باعث تجمع موادی در بدن گردد که علائمی چون تهوع، استفراغ، خستگی، ضعف، خواب آلودگی و ... را به دنبال دارد.

کاهش دریافت برخی از ترکیبات غذایی در این بیماران می تواند به کنترل این عوارض کمک کند ولی در صورت محرومیت شدید مواد مغذی می‌تواند به سوءتغذیه منتهی شود.

 در نتیجه دنبال کردن یک رژیم صحیح و متعادل در بهبود حال این بیماران میتواند بسیار موثر باشد.

 بیماران کلیوی در خطر بیشتر بیماری های قلبی قرار دارند.از این رو رعایت رژیم‌ کم چربی برای این افراد ضرورت دارد.

با وجود محدودیت های زیادی که در غذا های دریافتی بیماران کلیوی وجود دارد تنظیم دریافت کالری صحیح روزانه برای این بیماران مشکل می شود و اگر میزان دریافت کالری کافی نباشد امکان تجزیه بافت های بدنی برای این افراد وجود دارد؛از این رو بیمار کلیوی در خصوص رژیم غذایی خود حتما باید تحت نظارت پزشک عمل کند تا اختلالی در روند درمان او ایجاد نشود و نیاز های بخصوص اون تعیین شود.

معمولا مکمل های رژیمی نیز در جهت حفظ تغذیه این بیماران در روند درمان لازم می شود.

*** معمولا به بیماران کلیوی مکمل ویتامین های محلول در آب(مخصوص بیماران کلیوی) توصیه می شود.
*** در بیماران کلیوی، هایپر لیپیدمی رایج است. استفاده از دارو های تجویزی و رژیم غذایی مناسب می تواند به این بیماران
کمک کند