به نام خداوند جان و خرد

مقدمه      

برخلاف باور عمومی عاملی به نام وزن ایده آل وجود ندارد. برای هر میزان از قد و ساختمان بدنی محدوده مطلوبی وجود دارد که در آن بروز بیماری و مرگ به حداقل می رسد. کاهش وزن خفیف با خطرات جدی سلامتی همراه نیست، اما افراد بسیار لاغر فاقد منبع انرژی در بدن بوده و مستعد ابتلا به بیماری ها هستند    .

این افراد اغلب احساس سرما می کنند. چرا که چربی کافی در بدن ندارند. همانطور که چاق شدن خطرناک است، طبق بررسی های انجام شده افرادی که در سن 50 سالگی وزن متعادلی دارند نسبت به افراد با کاهش شدید وزن بیشتر زندگی می کنند    .

 

تعریف بیماری و عوارض      

درصد کمی از مردم از لاغری رنج می‌برند و درصدد اضافه کردن وزن خود هستند. فردی که 15 تا20 درصد زیر وزن نرمال و طبیعی متناسب با قد قرار می‌گیرد، کم وزن تلقی می‌شود. بر طبق تعریف وجود 15 درصد یا بیشتراز آن، کمتر بودن وزن نسبت به حد پایین وزن طبیعی لاغری نامیده می شود    . 

همان طور که چاقی خطرناک است، لاغری زیاد هم ممکن است افراد را مستعد ابتلا به بیماری‌های متعدد کند که یکی از آن‌ها ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن است و بدن را مستعد ابتلا به عفونت‌ها و مشکلات می‌کند. علاوه بر آن بیماری افراد لاغر نسبت به بقیه دیرتر بهبود پیدا می‌کند    .

اگر لاغری در اثر تغذیه نامناسب باشد با عوارضی همراه است. به عنوان مثال رژیم غذایی طولانی مدت می تواند باعث بروز ناباروری در زنان شود. در زنانی که در هنگام لاغری حامله باشند عوارضی مانند کم خونی، مشکلات قلبی ریوی و خطر بالای مسمومیت حاملگی ممکن است روی دهد. فرزندان این مادران اغلب نارس بوده، وزن تولد پایینی دارند و روند رشد و تکامل در آنها اهسته است    . 

افراد لاغر درمعرض کمبودها و برخی بیماری ها قرار می گیرند که برخی از آنها عبارتند ازکمبود ریزمغذی ها و عوارض آن مانند کم خونی، کمبود کلسیم، پوکی استخوان، کمبود روی و...، ضعف سیستم ایمنی و به دنبال آن رخداد بیشتر بیماری ها، طولانی شدن مدت بیماری، خستگی، ضعف جسمی، کاهش کارآیی ذهنی و تمرکز حواس. این افراد ضمن انجام بررسی های لازم وشناسایی علت لاغری برای مراقبت های تغذیه ای باید به مشاور تغذیه ارجاع داده شوند    .

 

عوامل بوجود آورنده      

سوتغذیه ناشی از کمبود دریافت مواد غذایی     

اختلالات سوجذب و عدم بهره گیری مناسب از غذای دریافتی بیماری های عفونی، انگلی، گوارشی، متابولیک و.... که سبب دفع مواد غذایی یا افزایش میزان سوخت و ساز و نیاز به انرژی بیشتر می شوند    . 

بالغین اگر برنامه غذایی نامنظم و به ویژه فعالیت ورزشی شدیدی داشته باشند در معرض کاهش وزن قرارمی گیرند. برخی از نوجوانان و افراد بالغ به دلیل مشغله زیاد خوراک مناسبی ندارند    . 

بی اشتهایی ناشی از عوامل عصبی، روانی یا فیزیولوژیک

نحوه تشخیص  

ارزیابی علت و میزان کاهش وزن قبل از شروع برنامه درمانی بسیار مهم است. آزمون های طبی گسترده، بررسی شرح حال بیماری، ارزیابی چربی بدن و اندازه گیری های بیو شیمیایی نشان می دهد که چه اختلالاتی به کم وزنی می انجامد.

به طور کلی چنانچه عدد BMI کمتر از 18.5 باشد فرد مبتلا به سوتغذیه و لاغر محسوب می شود.

 

راه های درمان

هر دلیل مشخص برای لاغری، نیازمند درمان است. بی اشتهایی با اینکه می‌تواند خود علت لاغری باشد، در اکثر موارد نشانه‌ ای از یک علت مهم دیگر است و صرفا پرداختن به حل مشکل بی‌ اشتهایی و غفلت از علت اصلی آن، بسیار خطرناک‌ تر است و باعث اتلاف وقت طلایی در رسیدن به هدف می‌شود.

تنها زیاد خوردن باعث رهایی از لاغری نمی‌شود. فعالیت باید تعدیل شود و مشاوره روانی در صورت نیاز آغاز گردد. حمایت تغذیه ای و تغییر رژیم در مرحله درمان و پس از آن لازم خواهد بود.

 

برای افزایش وزن موارد زیر توصیه می شود: 

بررسی دقیق شرح حال و آشکار شدن عادات غذایی و دریافت های تغذیه ای و متعاقب آن افزایش دریافت مواد غذایی و تعدیل فعالیت بدنی

حمایت های تغذیه ای و مشاوره روانی

افزایش میان وعده ها و مصرف اغذیه ای که حجم کم دارند، اما کالری بسیار زیادی داشته باشند. 

چربی ها بیش از دو برابر کربوهیدرات ها و پروتئین ها کالری و انرژی دارند، بنابرین افزایش مصرف چربی می تواند به سرعت در فرد تغییر ایجاد کند. اولین کاری که باید انجام داد، رعایت یک رژیم غذایی متعادل است. تعادل در مصرف کردن پروتئین، کربوهیدرات و چربی‌ها (مانند اشباع نشده، روغن زیتون، روغن کانولا، پسته، بادام و گردو) است.

 

رژیم درمانی

1)      برای افزودن کالری به بدن باید نیازی نیست موادغذایی سرشار از چربی و یا شکر مصرف کنید. بلکه روی موادغذایی سرشار از کالری، ویتامین و مواد معدنی تمرکز کنید. هرچند مصرف چربی بیش از حد برای افزایش وزن سالم توصیه نمی‌شود، اما باید چربی‌های مفید مانند میوه مغزدار، آواکادوو، زیتون و ماهی‌های چرب را به رژیم غذایی خود اضافه کنید.

2)      روزانه حداقل سه وعده متعادل و کامل غذایی یعنی صبحانه، ناهار و شام را دریافت کنید. از هیچ کدام از وعده ها نباید صرف نظر کنید .صبحانه باید کامل باشد. در طی روز از تنقلات میل شود. اگر برای برخی افراد کم خوردن راحت تر باشد وعده های غذایی مکرر بیش از سه بار در روز مصرف شود (دفعات وعده های غذایی را به 5 تا 6 وعده در روز افزایش دهند).

3)      تنوع غذایی را رعایت کرده و در برنامه غذایی روزانه از انواع گروه های غذایی شامل نان و غلات سبزی ها و میوه ها شیر و لبنیات گوشت و حبوبات وتخم مرغ و چربی ها و روغن ها استفاده کنید. 

4)      به جای استفاده از یک نوع آب میوه از مخلوط آب میوه‌ها که حاوی کالری بیشتری است، مصرف کنید. 

5)      پروتئین‌هایی را مانند تن ماهی، سینه مرغ، بوقلمون، گوشت‌های بدون چربی، میوه و سبزی که برای ایجاد توده عضلانی موثر در رژیم غذایی خود بگنجانید.

6)      در حداقل یک وعده غذایی کربوهیدرات مانند سیب زمینی، برنج، ماکارونی، نان مصرف کنید.

7)      تحت نظر یک متخصص به ورزش که یکی از بهترین رو‌ش‌های تناسب وزن است بپردازید.

8)      نیم ساعت قبل و پس از وعده غذایی از مصرف نوشیدنی پرهیز کنید، زیرا خوردن مایعات بیش از حد باعث ایجاد سیری و کاهش اشتها می‌شود.

9)      به جای مصرف آبگوشت، سوپ حاوی عدس، نخود، لپه و سوپ کرم دار میل کنید.

10) پودر شیر را به آرد برنج، تخم مرغ، اغذیه پختنی و پوره سیب زمینی هنگام طبخ غذا بیفزایید.

11) مصرف شیر به خصوص فاقد چربی را بالا ببرید. شیر حامل پروتئین زیاد و موادمغذی لازم است. برای افزایش کالری و پروتئین بدن به هر لیوان از شیری که میل می کنید مقداری پودر شیر خشک اضافه کنید. یکی از موثرترین و آسا‌ن‌ترین روش‌های افزایش وزن مصرف شیرموز است. روزی یک لیوان شیر با یک قاشق غذاخوری عسل میل کنید.

12) انواع میوه های خشک شده نظیر کشمش، خرما، آلو و زرد آلوکالری بالایی دارند. این مواد را به صورت تنقلات روزانه یا اضافه کردن به غذا مصرف کنید. 

13) سالادها معمولا کالری کمی دارند، اما اضافه کردن موادی مانند پنیر، نخود، تخم آفتابگردان، کشمش و روغن های مایع نباتی مثل روغن زیتون بر کالری آنها می افزاید. 

14) مغزها کالری و چربی بالایی دارند و تنقلات خوبی محسوب می شوند.

15) دسرهایی که ارزش غذایی و کالری بالایی دارند نظیر نان شیرین، نان با موز، کلوچه هویج دار، بستنی و کیک های تهیه شده از آرد جو میل کنید. 

16) همراه با غذا زیتون مصرف کنید.

17) در وعده صبحانه غذاهای پر انرژی مثل عسل، مربا، کره، خامه و سرشیر استفاده کنید. 

18) در صورت بی اشتهایی از انواع چاشنی ها (آبلیمو، آب نارنج، آبغوره و سبزیجات معطر) جهت تحریک اشتها همراه غذا استفاده کنید. 

19) کافیین احساس گرسنگی را مهار می کند. بنابراین انواع آبمیوه ها و شیر را به جای چای و قهوه بنوشید. 

20) غذارا به خوبی بجوید. این کار باعث بهینه سازی سیستم گوارشی و دریافت حداکثری کالری می‌شود. 

21) خوردن انبه و یا شیر انبه را به طور روزانه نیز در برنامه غذایی خود قرار دهید.

درمان دارویی

به هرگونه تبلیغاتی که افزایش وزن را بواسطه ی مکمل ها توصیه می کنند توجه نکنید. به نوع غذایی که مصرف می کنید دقت نظرداشته باشید.

---

به نام خداوند جان و خرد

کلم باعث بهبود سرطان کولون، سرطان پستان، سرطان های رحم و تخمدان و دیابت می شود.

 

کلم محتوى سولفیت بوده و موجب نفخ و باد شکم مى شود.

 

مواد مغذی در کلم: بتاکاروتن، فیبر، فولات، ایندول ها(ترکیبات ضد سرطانی)، پتاسیم، ویتامینC، سولفورافان(ترکیب ضد سرطانی)، ویتامین k

 

 

---

به نام خداوند جان و خرد

کرفس باعث بهبود سرطان، التهاب و فشارخون بالا می شود.

مواد مغذی موجود در کرفس:  فیبر، بتاکاروتن، فولات، فتالید ها(ترکیباتی که فشارخون را کاهش می دهند)، مواد فیتوشیمیایی، پتاسیم 

نیم فنجان کرفس خام(60گرم) دارای 9کالری انرژی است.

 

 

---

به نام خداوند جان وخرد

بادام زمینی و کره بادام زمینی باعث بهبود بیماری های قلبی عروقی، فشارخون بالا و دیابت می شود.

کره بادام زمینی چربی ترانس بالایی دارد. بادام زمینی هم برای بعضی افراد آلرژی ایجاد می کند.

 

مواد مغذی موجود در بادام زمینی و کره بادام زمینی: فیبر، فولات، منیزیم، پتاسیم، استرول،ویتامین E و چربی های تک اشباع

 

 

 

---

به نام خداوند جان و خرد

 

هلو و شلیل باعث بهبود بیماری های سرطان، کلسترول بالا و یبوست می شود.

 

ممکن است هلو و شلیل برای بعضی افراد آلرژی ایجاد کند. هسته هلو و شلیل به دلیل داشتن سانور می تواند باعث مسمومیت شود.

مواد مغذی موجود در هلو و شلیل: فیبر، بتاکاروتن، پکتین، پتاسیم و کاروتنوئید

 

---

به نام خداوند جان و خرد

کودکان از زمان تولد تا یک سالگی به عنوان نوزاد شناخته می‌شوند  .

نوزادان رشد خیلی سریعی داشته و نیازهای تغذیه ای ویژه‌ای دارند که از سایر گروه‌های سنی متمایز است.

کودکان زیر یک سال دارای اندام های کامل و بالغ نیز نیستند. آنها نیازمند تغذیه‌ای و آسان از نظر هضم، حاوی انرژی، ویتامین‌ها، مواد معدنی و سایر مواد مغذی لازم برای رشد و تکامل هستند.

نوزادان همچنین نیازمند مقادیر مناسبی از مایعات برای کلیه های نابالغ خود هستند.

تغذیه نوزادان شامل دوری از مواجهه نوزاد با مواد مضر برای رشد و تکامل است.

شیر مادر در نوزادان را از بیماری‌ها محافظت میکند به صورت فعال در تکامل تمام سیستم‌های بدن آنها شرکت دارد.

سازمان های بهداشت جهانی و یونیسف توصیه می‌کنند که تمام نوزادان باید در 6 ماهه اول زندگی تنها از شیر مادر استفاده کنند وشیردهی تا دو سالگی ادامه یابد.

تغذیه انحصاری با شیر مادر به این معنا است که در6 ماه اول زندگی نوزاد، هیچ ماده غذایی مایع یا جامد دیگری از قبیل شیر خشک یا آب نباید به نوزاد داده شود و فقط مصرف مکمل های ویتامینی یا داروها در این مدت مجاز است.

 

مزایای شیردهی برای مادر

کاهش خطر سرطان های سینه، تخمدان و رحم 

جلوگیری طبیعی از بارداری (بسیاری از زنان تغذیه کننده نوزاد خود تا شیش ماه باروری شان به تأخیر می افتد)

بهبود سریعتر پس از زایمان

تغذیه با شیر مادر باعث مصرف کالری زیادی می شود که کاهش وزن را برای مادران تسهیل می‌کنند.

شیر دادن همچنین کمک می کنند که رحم مادر زودتر به حالت اولیه برگردد.

آرامش مادر: وقتی مادر نوزاد خود را تغذیه می کنند در بدن اکسی توسین تولید میگردد این هورمون باعث ایجاد آرامش می شود.

حفاظت مادر در مقابل استئوپروز

مزایای تغذیه با شیر مادر برای نوزاد

 افزایش سطح ایمنی بدن: شیر مادر حاوی آنتی بادی هایی است که توسط مادر تولید شده‌اند و نوزاد را از باکتری ها و ویروس ها حفاظت می کنند.  این موارد ایمنی بخش در فرمولا وجود ندارند.

 جلوگیری از عفونت های گوش و دستگاه تنفسی.

 هوش بالاتر: مطالعات مختلفی نشان داده‌اند که سطح DHA در مغز نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می شوند نسبت به سایر نوزادان بالاتر است.

 هضم و جذب بهتر و یبوست کمتر در نوزادان 

کاهش خطر اسهال، ذات‌الریه، عفونت‌های دستگاه ادراری و انواع خاصی از مننژیت های نخاعی

 کاهش آلرژی های غذایی و اگزما

 اضافه وزن طبیعی: نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند کمتر دچار اضافه وزن می گردند .

 کاهش ریسک دیابت نوع 1 و 2، بیماری سلیاک، ام اس، سرطان، آرتریت، روماتوئید، بیماری های کبدی ،آپاندیسیت

 کاهش خطر سندروم مرگ ناگهانی نوزاد

 کاهش خطر سرطان سینه (در دختران تغذیه شده با شیر مادر)

 تکامل گونه ها، صورت و چانه های نوزاد بهتر ازسایر نوزادان می شود.

 دو علت مهم مرگ و میر نوزادان در کشورهای در حال توسعه عبارتند از اسهال و عفونت‌های حاد تنفسی که تغذیه با شیر مادر یک عامل پیشگیری کننده است

 رژیم ایده آل برای مادر،  ترکیب غذاهای سالم از هر 5 گروه غذایی تشکیل شده است.

 رژیم مادر باید حاوی 50_55%  کربوهیدرات، 30% چربی های سالم، 15_20% پروتئین باشد

 مادران شیرده باید مقادیر کافی کلسیم از محصولات لبنی، بروکلی و لوبیا ها مصرف کنند.

 همچنین از غذاهای سرشار از آهن از قبیل گوشت قرمز، ماهی و ماکیان نیز در رژیم غذایی خود استفاده کرده و دریافت ویتامین کافی داشته باشند.

 برای جبران انرژی صرف شده برای تغذیه نوزادان، مادر باید 500 تا 300 کیلو کالری انرژی اضافه تر به صورت روزانه دریافت کرده، همچنین مایعات زیادی مصرف نمایند.

غذاهای نفاخ و ادویه‌دار ممکن است باعث ایجاد ناراحتی های گوارشی برای نوزاد شده و او از خوردن شیر امتناع کند. در چنین حالتی مادر باید آن غذا را برای مدت 10 الی 14 روز از رژیم خود حذف کند تا از رفع مشکل مطمئن شود.

قرص های ضد بارداری، انواع قرص های استروژنی باعث کاهش حجم شیر مادر شده و مصرف آن توصیه نمی شود. تنها قرص های حاوی پروژسترون از قبیل مینی پیل می توانند از این مسئله جلوگیری کنند .

استفاده از فرمولا

فرمولا های مورد استفاده کودک به کاملی شیر مادر نیستند (هضم آن سخت تر بوده و از نظر شیمیایی جایگزین شیر مادر نیستند ) ولی تمامی مواد مغذی مورد نیاز کودک برای رشد سالم را فراهم می سازند.

فرمولا های کودک بر پایه شیر گاو یا برپایه سویا هستند. اطفالی که نشانه های عدم تحمل لاکتوز، بیقراری و نفخ نشان می‌دهند معمولا فرمولا های بر پایه سویا را بهتر تحمل می کنند.

فرمولا ها معمولاً در سه شکل آماده مصرف، مایه غلیظ، پودر ارائه می‌شوند.

آب مورد استفاده برای مخلوط کردن فرمول در ماه های اول عمر کودک باید آب جوشیده یا آب مخصوص فرمولا باشد.

 

فرمولا

انجمن دندانپزشکی اخطار می دهد که برخی از منابع آب موجود به قدری فلوئوردار شده‌اند که برای کودک بالا است و موجب فلوروزیس احتمالی دندان‌های کودک می‌شود. فلوروزیس مشکل زیبایی است و باعث ایجاد لکه روی دندان ها می شود ولی باعث ضعیف شدن دندانها نمی‌شود.

فرمولا بعد از مخلوط شدن با آب یا باز شدن بسته بندی آن باید در یخچال نگهداری شود. مدت زمان قابل نگهداری در یخچال نیز 2 روز بوده و بعد از آن احتمال خراب شدن آن زیاد است. 

عوارض ناشی از مصرف فرمولا بیشتر به علت دشواری هضم فرمولا است.در برخی از کودکان مصرف فرمولا ها بر پایه شیر گاو باعث نفخ، سر و صدای شکم ،گریه های طولانی مدت و بالا آوردن می شود؛  تعویض شیر مورد استفاده و جایگزینی فرمولا بر پایه سویا به جای آن باعث بهبود عوارض می‌شود. دیگر عوارض ناشی از مصرف فرمولا عموماً به مخلوط نکردن صحیح فرمولا برمیگردد.

اکثر متخصصین اطفال توصیه می کنند زمانی که کودک بین 4 تا 6 ماه سن دارد او را با غذاهای جامد آشنا کنند. اگر سابقه خانوادگی حساسیت‌های غذایی وجود دارد برخی از متخصصین توصیه می‌کنند شروع غذاهای جامد تا 6 ماهگی یا حتی دیرتر به تعویق بیفتد.

غذاهای جامد با مقادیر اندکی برنج غنی شده با آهن یا غلات دیگر (به صورت غله منفرد) به صورت فرنی رقیق با شیر مادر یا فرمولا شروع میشود.

در ادامه کودک با مقادیر اندکی از غلات با استفاده از قاشق آشنا می شود.

بعد از پذیرش فرنی رقیق توسط کودک می توان آن را غلیظ تر کرد.

بعد از اینکه کودک غلات غنی شده را قبول کرد والدین در ادامه می توانند هر هفته یک غذای منفرد جدید را به کودک معرفی نمایند.

در همین حین که کودک شروع به مصرف غذاهای جامد می‌کند، آمادگی آن را دارد که از لیوان جرعه های اندکی از آب سیب، آب انگور یا گلابی ( مصرف آب مرکبات توصیه نمی شود) را مزمزه کند. آبمیوه ها نباید با بطری به کودک داده شود.

در انتهای یک سالگی کودک می‌تواند انواع گوناگونی از غذاهای نرمی که سایر اعضای خانواده نیز می خورند را مورد استفاده قرار دهد.

غذاهایی که تا یک سالگی نباید به نوزاد داده شود

شیر گاو: شیر ساده گاو نباید تا قبل از 6 ماهگی به کودک داده شود. و تا یک سالگی تنها به مقدار اندک میتوان مصرف گردد .شیر گاو موجود در فرمولا تغییر یافته است تا توسط کودک قابل استفاده باشد.

عسل: عسل می تواند حاوی اسپورهای باکتری کلستریدیوم بوتولینیوم باشد. این باکتری بیماری جدی و کشنده به نام بوتولیسم نوزادان را ایجاد می کنند.

تخم مرغ خوب پخته شده و ماهی می توانند در حوالی سنین 6_9 ماهگی (اگر سابقه حساسیت خانوادگی وجود دارد دیرتر داده شود(.

بادام زمینی و کره بادام زمینی به خاطر احتمال حساسیت در سال اول داده نمی شود .

پرتقال، گریپ فروت و سایر مرکبات می‌توانند باعث جوش های دردناک در زمان عوض کردن قنداقه کودک شود. 

اسفناج، شلغم یا چغندر حاوی مقادیر زیادی نیترات هستند برای کودک مضر است.

کشمش، دانه کامل انگور، هات داگ، شکلات، ذرت بوداده، هویج خام، دانه‌ها و گوشت ریش ریش شده و  انواع مشابه آن ها می توانند موجب بند آمدن نفس و خفگی کودک شوند.

---

به نام خداوند جان و خرد

کلم برگ رایج ترین نوع مصرفی کلم و سرشار از ویتامین  K، ویتامینC، ویتامین های B9،B2وB1، کلسیم، پتاسیم، ویتامین A و منیزیم می باشد.

مصرف انواع میوه‌ها و سبزیجات خطر ابتلا به بیماری‌ها را کاهش می دهد. مصرف گیاهانی همچون کلم به علت فیبر موجود خطر چاقی، سرطان، دیابت و بیماری‌های قلبی را کاهش وسطح انرژی بدن را افزایش می دهد.

 

از دیگر تاثیرات مصرف کلم می توان به موارد زیر اشاره کرد:

طراوت و شادابی پوست

کاهش اندازه تومور در سرطان سینه

پیشگیری از یبوست(به دلیل وجود آب و فیبر در کلم)

دفع سموم بدن

تسکین سردردهای مزمن

پیشگیری و درمان کم خونی

 

---

به نام خداوند جان و خرد

رژیم سوپ کلم هم یکی از آن رژیم های غذایی است که در مدت کم، کاهش وزن سریعی را برای افراد به همراه دارد و برای مدت 7 روز اجرا می شود.

 هسته مرکزی این رژیم غذایی سوپ کلم است و مصرف آن در روز آزاد است و فرد هر چه بخواهد در زمان گرسنگی می تواند از آن استفاده کند.

 این رژیم غذایی یکی از قدیمی ترین رژیم های کاهش وزن است که تا به امروز از آن استفاده می شود و هر چند سال یکبار نام آن عوض می شده است. رژیم مدل ها، رژیم دالی پارتون، رژیم سوپ کلم ارتشی و ....از جمله نام های این رژیم می باشد. این نامگذاری ها به این خاطر به این رژیم غذایی تعلق گرفتند که اکثر افراد مشهورمانند مدل ها، خلبان ها، ارتشی ها و...باید تحت رژیم های سخت مثل سوپ کلم قرار می گرفتند تا وزن خود را به اقتضای شرایط ویژه حفظ کنند یا کاهش دهند.

 در ابتدا هم ادعا می شد که با سوپ کلم به دلیل کالری بسیار پایین و ترکیبات معجزه آسای چربی سوزی، در طی هفته های اول 7.5-4.5 کیلوگرم وزن کاهش می یابد.

 طبق دستورالعمل استاندارد سوپ کلم حاوی پیاز، فلفل سبز، گوجه فرنگی، کرفس، عصاره گوشت و کلم می باشد و زمان پخت آن از یک ساعت به 15-10 دقیقه تغییر کرده است. افردا تحت این رژیم غذایی باید دستورات خاصی را روزانه در رژیم شان رعایت کنند.

 

برنامه رژیم سوپ کلم

در روز اول تنها سوپ کلم و هر میوه ای به جز موز استفاده می شود. آب، قهوه سیاه، آب ذغال اخته و چای تلخ (بدون قند) جز نوشیدنی های مجاز این روز می باشند.

در روز دوم هیچ میوه ای نباید مصرف شود و افراد می توانند از سبزیجات خام یا پخته بغیر از ذرت، نخود و لوبیا به هر مقدار استفاده کنند. باید یک عدد سیب زمینی پخته شده به همراه کره در وعده شام مصرف کنند.

در روز سوم هر مقدار تمایل داشته باشند می توانند میوه و سبزی مصرف کنند؛ اما سیب زمینی مجاز نیست.

برای روز چهارم می توانند حداقل 3 و حداکثر 8 عدد موز بخورند و تا جایی که می توانند شیر بدون چربی همراه آن مصرف کنند. در این دوره اگر فرد تمایلی به مصرف شیرینی جات در برنامه غذایی داشته باشد با رعایت مقدار مصرفی در این روز در نظر گرفته می شود.

در روز پنجم 20-10 اونس گوشت گاو به همراه 6 عدد گوجه فرنگی توصیه می شود و سوپ کلم حداقل باید در یک وعده مصرف شود. در طول روز برای دفع اسید های تولید شده از بدن باید 8-6 لیوان آب نوشیده شود. در یکی از وعده ها می توان مرغ پخته یا کبابی (بدون پوست) یا ماهی را جایگزین گوشت گاو کرد.

روز ششم با مصرف حداقل یک وعده سوپ کلم و در غیر اینصورت مصرف نامحدود گوشت و سبزیجات و عدم مصرف سیب زمینی ادامه پیدا می کند.

نهایتا در روز هفتم مصرف برنج قهوه ای و سبزیجات آزاد می باشد، ولی مصرف نان توصیه نمی شود و افراد مجاز به استفاده از آبمیوه های طبیعی هستند و توصیه می شود سوپ کلم یک بار در روز مصرف شود.

این برنامه غذایی تنها برای مدت کوتاهی قابل اجراست. گفته می شود این رژیم روشی سریع برای کاهش وزن پس از یک دوره بیش خواری (مثل ایام تعطیل) یا برای مناسبتی خاص  می باشد.

کاهش وزن سریع در مدت کوتاه، رهایی از مصرف غذاها ی بی خاصیت و آماده، عدم نیاز به مواد گران قیمت و دستورالعمل پیچیده یا ترکیبات سرکوب کننده اشتها و در آخر نگهداری آسان سوپ تهیه شده جز مزایای این رژیم غذایی به حساب می آیند؛

اما عوارضی همچون گیجی و سردرد های خفیف و حالت نفخ در شکم را به همراه دارد و یکی از دغدغه های مهم  در خصوص این رژیم غذایی این است که بر مصرف میوه و سبزی جات تاکید می کند؛ اما از طرف دیگر گوشت و ماهی و غلات و لبنیات را در اکثر روز ها حذف می کند و هر رژیمی که فقط بر غذایی خاص تاکید کند مواد مغذی ضروری را به بدن نمی رساند و در طولانی مدت باعث ایجاد کمبود های تغذیه ای می شود.

رژیم سوپ کلم برای افراد سالمی که فقط همان دوره هفت روزه را انجام دهند بی خطر است، اما این رژیم را نباید در افراد دیابتی، افراد مبتلا به اختلالات تغذیه ای یا در سایر اختلالاتی که به رژیم‌های غذایی خاصی نیاز است توصیه نمود.

کسانی که از این رژیم استفاده می کنند باید بدانند که اکثر وزنی را که طی یک هفته از دست می‌دهند آب بدن بوده و با قطع رژیم به آسانی به حالت اول برمیگردد و در طولانی مدت نمی تواند روش مناسبی برای کاهش یا نگهداری وزن باشد.

انجمن قلب آمریکا و بیمارستان هایی که نام انواع مختلف سوپ از آنها گرفته شده است اطلاعیه های رسمی صادر کرده اند که اصلا از این رژیم حمایت نمی کنند و این رژیم از عادات غذایی سالم حمایت نکرده و حتی خطرات بالقوه‌ای نیز برای سلامتی افراد دارد. علاوه بر آن هیچ دولتی تاکنون از تحقیقات در خصوص این رژیم که چه شکل قرص و چه سوپ تازه حمایت نکرده است.

آشنایی با رژیم های غذایی پر طرفدار در دنیا این فرصت را در اختیار ما قرار می دهد تا علل و دغدغه ی اصلی انتخاب این رژیم ها از سوی مردم,پیامد های مطلوب و نامطلوب و ...را بشناسیم و به قول یکی از اساتید به هدف و  رسالت مان یعنی کمک به سلامتی مردم دست پیدا کنیم.

 

---

به نام خداوند جان وخرد

مقدمه

فیبروز کیستیک یک بیماری ژنتیکی اتوزومال مغلوب است که در نتیجه جهش در ژن CF trans membrane conductance regulator (CFTR) که کد کننده پروتئین کانال انتقال دهنده یون کلر می باشد ایجاد می شود.

 این بیماری با از دست دادن مزمن انرژی همراه است که علت اصلی کاهش عمر این بیماران محسوب می شود.

 صدک های قد و وزن اغلب بیماران پایین می باشد که با افزایش میزان مرگ و میر و خطر مستقل برای عملکرد ریوی نامناسب همراه است.

 با در نظر گرفتن این یافته ها، به دست آوردن قد و وزن بهینه هدف اصلی درمان در این کودکان می باشد

علل و عوامل مؤثر در بروز سیستیک فیبروزیس

ویروسها: ویروس ها در بیش تر موارد در کودکان با CF دیده شده است و برخی شواهد نشان می دهد که از جمله عوامل مهم برای در کاهش عملکرد ریوی هستند.

باکتری ها: بیشتر بیماران با CF‌ عفونت باکتریایی مزمن از راههای هوایی دارند

عوامل غیر عفونی: CF راه هوایی به وسیله عفونت نوتروفیلی مزمن توصیف میشوند. مارکرهای عفونی در سرم و ترشحات راه هوایی در طول وخیم شدن ریه ها افزایش مییابند.

 اگرچه عفونت ریوی احتمالا یک علت اصلی برای التهاب راه هوایی است، شواهد وجود نشان می دهد که نقص درCF trans membrane conductance regulator (CFTR) میتواند علت التهاب در عدم وجود عفونت باشد

سرفه و خلط سینه یا گرفتگی قفسه سینه یا افزایش تعداد دفعات آن، کاهش مقاومت و تحمل ورزشی یا افزایش تنگی نفس همراه با ترشح، افزایش کوفتگی و خستگی، کاهش اشتها، افزایش نرخ تنفسی یا تنگی نفس در حالت استراحت، تغییر در ظاهر خلط سینه، تب (در تعداد کمی از بیماران) و افزایش گرفتگی بینی یا  خشکی از جمله علائم این اختلال بهحساب می آیند.

 

تشخیص سیستیک فیبروزیس

در گذشته بیشتر بیماران بعد از وجود علائم تشخیص داده میشدند.

در سال 2001 کمتر از 10 درصد از بیماران با غربالگری نوزادان تازه متولد شده تشخیص داده می شدند که این عدد در سال 2014 به 63 درصد رسید. این غربالگری شامل نشانگرهای بیوشیمیایی و ارزیابی ژنتیکی می باشد. یک مطالعه کوهورت گذشته نگر روی بیش از 1000 نفر از بیماران با CF نشان داد که 7 درصد از آنها در سن کمتر از 18 سال تشخیص داده شده بودند.

بیمارانی که در طول بزرگسالی تشخیص داده شده بودند به احتمال بیشتری از کسانی که در کودکی تشخیص داده بودند علائم گوارشی، دیابت شیرین و ناباروری و همچنین وقوع جهش در ژن و نارسایی عملکرد غیر نرمال پانکراس را داشتند.

این بیماران در خطر وقوع آنمی هستند که در حدود 10 درصد از کودکان وجود دارد و با افزایش سن و کاهش عملکرد ریوی رایج تر است.

 درمان سیستیک فیبروزیس

پیشرفتهای درمانی بهطور کلی شامل درمان وسیع آنتی بیوتیکی و مکملهای آنزیم پانکراسی، تجویز ویتامینها، فیزیوتراپی و حمایت تغذیهای میباشند. همانطور که گفته شد صدکهای قد و وزن در اغلب این بیماران پایین میباشد و با در نظر گرفتن این یافتهها به دست آوردن قد و وزن بهینه هدف اصلی درمان است.

درمان بیماران مزمن و پیشرونده مبتلا به CF با هورمون رشد امروزه مورد توجه قرار گرفته است.

بهبود قد و همچنین افزایش احتباس کلسیم و معدنی شدن استخوان و افزایش توده بدنی از اثرات هورمون رشد میباشد.

 ترکیبات کلیدی برای درمان غیر آنتی میکروبی شامل:

1. داروهایی برای پاک کردن ترشحات ریه ها

2. فیزیوتراپی قفسه سینه

3. مطلوب کردن وضعیت تغذیهای

4. کنترل کردن گلوکز برای افراد مبتلا به دیابت مرتبط با CF

5. ورزش کردن

سیستم تهویه غیر تهاجمی:

تهویه تحت فشار مثبت غیر تهاجمی به بیماران توضیه میشود.

درمان با آنتی ویروسها:  به دلیل اینکه بیماران مبتلا به CF در خطر بالایی برای پیامدهای وخیمی از عفونتهای آنفلوانزا هستند، ما prophylaxis یا درمان با یک بازدارنده نورآمینیداز را تحت شرایط مطمئن توصیه میکنیم.

 

تغذیه و رژیم‌ درمانی در سیستیک فیبروزیس

تغذیه درمانی پزشکی(MNT) باید با دیگر درمانها از جمله انواع مختلفی از داروها و درمان فیزیکی قفسه سینه همراه باشد. اهداف آن شامل کنترل سوهضم و سوجذب، فراهم کردن مواد مغذی کافی، ارتقا رشد مطلوب یا ثبات وزن برای قد، حمایت عملکرد ریوی و جلوگیری از کمبودهای تغذیهای است.

اولین قدم برای اصلاح سوهاضمه و سوجذب درمان جایگزینی آنزیمهای پانکراسی است. اگر علائم گوارشی کنترل نشد، دوز آنزیم، پیروی بیمار و نوع آنزیم باید دوباره اریابی شوند.

چنداصل مهم تغذیه ای

• بیماران نباید به کاهش سطح فعالیتشان ترغیب شوند؛ بلکه تا حدودی دریافت انرژی شان افزایش یابد.

• در اثر سوجذب میزان پروتئین غذایی در CF افزایش یابد(حداقل 20-15 درصد از انرژی کل(

• دریافت چربی باید 40-35 درصد از انرژی کل باشد (کمبود اسیدهای چرب ضروری - EFAs– ممکن است وجود داشته باشد(.

• بیماران باید به مصرف منابع EFA ها(از جمله کانولا، بذر کتان، سویا یا روغن ذرت یا ماهی) ترغیب شوند.

• عدم تحمل لاکتوز ممکن است بروز کند.

• به طور کلی ویتامینهای محلول در چربی (ویتامینهای A، D، E و (K به قدر کافی جذب نمیشوند؛ لذا این بیماران در خطر کمبود هستند. بنابراین رژیمهای ویتامینی باید بر اساس کنترل مداوم سرم فرد تنظیم شود.

• باید به برخی از مواد معدنی مانند سدیم که از طریق عرق در نوزادان، کودکان و بزرگسالان مبتلا دفع آن افزایش مییابد توجه ویژهای کرد. مکمل نمک تحت بعضی شرایط خاص (به ویژه در نوزادان به علت محتوای سدیم کم شیر مادر) مورد نیاز است.

• در کنار اصلاحات کافی رژیم غذایی، باید رفتارهای مثبت غذا خوردن نیز مورد بررسی قرار گیرند.

 

 

---

به نام خداوند جان و خرد

---